Bán hàng là gì? Đặc điểm, vai trò và các hình thức bán hàng

Các hoạt động bán hàng khác nhau tùy theo mỗi loại hình, cơ cấu, lĩnh vực của doanh nghiệp. Bất kể bối cảnh nào, việc mua bán về cơ bản là hợp đồng giữa người bán hàng hóa/ dịch vụ cụ thể và người mua sẵn sàng trả tiền cho hàng hóa/ dịch vụ đó. Hoạt động bán hàng diễn ra 24 giờ một ngày, trên toàn cầu, trong tất cả các loại ngành và là một phần quan trọng trong cấu trúc thiết yếu của thương mại.

Bán hàng là gì?

Bán hàng là quá trình mà người bán tìm hiểu, tư vấn, đáp ứng nhu cầu, mong muốn của người mua nhằm đạt được lợi ích thỏa đáng từ 2 phía. Hoạt động bán hàng được xem là nền tảng trong kinh doanh, với mục đích xây dựng cuộc gặp gỡ, đàm phán trao đổi sản phẩm, quyền lợi một cách hiệu quả.

Nói một cách đơn giản, bất kỳ hoạt động nào có liên quan đến việc chuyển quyền sở hữu sản phẩm, hàng hóa từ bên bán cho bên mua để lấy tiền hay một thứ tài sản có giá trị tương đương.

Về khía cạnh kinh tế

Dưới góc độ kinh tế, bán hàng là quá trình chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa từ người bán sang người mua, đồng thời thực hiện giá trị của hàng hóa (tức là chuyển đổi hình thái từ hàng sang tiền). Mục đích của bán hàng là thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng về mặt giá trị sử dụng và đạt được các mục tiêu của người bán, chẳng hạn như lợi nhuận, doanh thu, thị phần,...

Bán hàng là một hoạt động quan trọng trong nền kinh tế thị trường, đóng vai trò kết nối giữa người sản xuất và người tiêu dùng, thúc đẩy lưu thông hàng hóa, dịch vụ và tăng trưởng kinh tế.

Khía cạnh hoạt động thương mại

Bán hàng là một quy trình quan trọng trong chu kỳ kinh doanh của một doanh nghiệp. Nó liên quan đến việc chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa từ người bán cho người mua, đồng thời nhận được tiền hoặc quyền thu tiền bán hàng.

Nói cách khác, bán hàng là một phần trong hoạt động thương mại - mua bán hàng hóa. Trong quá trình này, người bán có trách nhiệm giao hàng và chuyển quyền sở hữu cho người mua, còn người mua có trách nhiệm trả tiền cho người bán và nhận hàng theo thỏa thuận giữa hai bên.

Khía cạnh là chức năng (chức năng tiêu thụ sản phẩm)

Trong khía cạnh bán hàng với chức năng tiêu thụ sản phẩm, thì bán hàng là một khâu quan trọng trong hệ thống kinh doanh của doanh nghiệp, có cơ cấu tổ chức tương đối độc lập nhưng vẫn liên quan mật thiết với các chức năng khác.

Đặc điểm của bán hàng

Bán hàng là một hoạt động kinh doanh quan trọng, đóng vai trò trung gian giữa người sản xuất và người tiêu dùng, giúp cho hàng hóa lưu thông và tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp. Hoạt động bán hàng có những đặc điểm sau:

• Việc mua bán diễn ra giữa hai hoặc nhiều bên.

• Bán hàng bao gồm người bán và người mua.

• Hàng hóa và dịch vụ được trao đổi lấy tài sản và tiền.

• Việc bán được coi là một thỏa thuận trên thị trường tài chính. Tại đây, bảo đảm được giao cho người mua theo khoản bồi thường đã thỏa thuận.

• Việc mua bán liên quan đến việc chuyển giao tài sản từ bên này sang bên khác.

• Bất kỳ hàng hóa và dịch vụ nào nhận được mà không trao đổi tiền hay tài sản được coi là quyên góp chứ không phải hoạt động bán hàng.

• Hoạt động bán hàng đòi hỏi người bán phải chủ động tìm kiếm khách hàng, giới thiệu sản phẩm hoặc dịch vụ, thuyết phục khách hàng mua hàng.

• Hoạt động bán hàng diễn ra trong môi trường cạnh tranh, đòi hỏi người bán phải có những chiến lược và kỹ năng bán hàng hiệu quả để vượt qua đối thủ của mình trên thị trường.

Vai trò của hoạt động bán hàng

Tạo ra doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp

Bán hàng là hoạt động trực tiếp mang lại doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Doanh thu bán hàng càng cao thì doanh nghiệp càng có nhiều nguồn lực để tái đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh, nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường.

Đồng thời, hoạt động bán hàng được thực hiện tốt sẽ giúp doanh nghiệp tạo dựng được hình ảnh tốt đẹp trong mắt khách hàng, nâng cao uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp. Từ đó xây dựng một doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ trên thị trường.

Xây dựng mối quan hệ với khách hàng

Hoạt động bán hàng không chỉ đơn thuần là bán hàng mà còn là quá trình xây dựng mối quan hệ với khách hàng. Mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng sẽ giúp doanh nghiệp giữ chân khách hàng cũ, thu hút khách hàng mới và mở rộng thị trường.

Bằng cách tạo ra những trải nghiệm tích cực và đáng nhớ cho khách hàng. Khi họ cảm thấy hài lòng và tin tưởng vào người bán hàng, khả năng quay lại mua hàng và giới thiệu sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp cho người khác càng cao.

Thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế

Hoạt động bán hàng tạo ra thu nhập cho các doanh nghiệp và nhân viên bán hàng. Khi doanh nghiệp phát triển và mở rộng, nhu cầu về nhân lực cũng tăng, từ đó tạo ra thêm việc làm cho người lao động. Bán hàng cũng thúc đẩy việc tiêu thụ hàng hóa/ dịch vụ, từ đó thúc đẩy hoạt động sản xuất. Khi nhu cầu tăng, doanh nghiệp sẽ phải sản xuất nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, điều này có thể dẫn đến mở rộng quy mô hoặc đầu tư vào cơ sở hạ tầng sản xuất mới.

Khi hoạt động bán hàng phát triển, doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp tăng lên. Có thể dẫn đến sự tăng trưởng kinh tế tổng thể của một quốc gia hoặc khu vực. Các hoạt động bán hàng tạo ra thuế thu nhập, thuế giá trị gia tăng và thuế liên quan cho chính phủ. Các nguồn thu này được sử dụng để đầu tư vào các lĩnh vực công cộng như giáo dục, y tế, cơ sở hạ tầng và các dự án phát triển khác, góp phần vào sự phát triển kinh tế tổng thể.

Bán hàng giúp phục vụ nhu cầu xã hội  

Bán hàng cung cấp các sản phẩm và dịch vụ thiết yếu cho cuộc sống như thực phẩm, quần áo, nhà ở, giáo dục, y tế,... giúp người dân có thể đáp ứng các nhu cầu cơ bản của bản thân và gia đình. Bán hàng đồng thời cũng cung cấp các sản phẩm/ dịch vụ nâng cao chất lượng cuộc sống như đồ điện tử, đồ gia dụng, dịch vụ giải trí,... giúp người dân có thể tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn hơn.

Qua những phân tích, có thể thấy, vai trò to lớn của hoạt động bán hàng là không thể phủ nhận. Chính vì lẽ đó, công tác bán hàng cần được chú trọng và đầu tư. Đặc biệt là trong một nền kinh tế cạnh tranh và các startup mọc lên liên tục, thì hoạt động bán hàng cần coi khách hàng là trung tâm, luôn bám sát nhu cầu, kỳ vọng của họ.

Phân loại bán hàng

1. Bán lẻ
2. Bán hàng trực tiếp
3. Bán hàng tại nhà
4. Đại diện bán hàng
5. Bán hàng qua mobile
6. Bán hàng B2B
7. Bán hàng online
8. Bán hàng cho nhà nước, chính phủ

Bán lẻ

Bán lẻ là quá trình bán hàng hóa/ dịch vụ tiêu dùng cho khách hàng thông qua nhiều kênh phân phối để kiếm lợi nhuận. Các nhà bán lẻ đáp ứng nhu cầu được xác định thông qua một chuỗi cung ứng.

Các kênh phân phối bán lẻ bao gồm:

• Bán lẻ truyền thống: Các cửa hàng bán lẻ truyền thống như siêu thị, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng tạp hóa,...

• Bán lẻ trực tuyến: Các trang web thương mại điện tử như Amazon, Shopee, Tiki,...

• Bán lẻ đa kênh: Kết hợp giữa bán lẻ truyền thống và bán lẻ trực tuyến.

Bán hàng trực tiếp

Bán hàng trực tiếp là hình thức bán hàng mà người bán hàng tiếp xúc trực tiếp với khách hàng tiềm năng để giới thiệu, tư vấn và thuyết phục họ mua sản phẩm/ dịch vụ. Bán hàng trực tiếp không thông qua bất kỳ trung gian bán lẻ nào như cửa hàng, siêu thị, đại lý,...

Bán hàng trực tiếp có thể được phân loại thành hai mô hình chính:

• Tiếp thị đơn cấp: Trong mô hình này, nhân viên bán hàng là người trực tiếp bán lẻ sản phẩm cho người tiêu dùng và chỉ hưởng hoa hồng trên số lượng sản phẩm do chính mình tiêu thụ được.

• Tiếp thị đa cấ p: Với mô hình này, nhân viên bán hàng không chỉ bán lẻ sản phẩm cho người tiêu dùng mà còn có thể tuyển dụng và đào tạo thêm các nhân viên bán hàng khác. Họ sẽ được hưởng hoa hồng từ việc bán lẻ sản phẩm của chính mình và hoa hồng từ việc bán lẻ sản phẩm của các nhân viên bán hàng do họ tuyển dụng.

Bán hàng tại nhà

Bán hàng tại nhà là hình thức bán hàng mà người bán hàng trực tiếp đến nhà của khách hàng để giới thiệu và bán sản phẩm. Hình thức này thường được áp dụng cho các sản phẩm như thực phẩm chức, đồ gia dụng, bảo hiểm, viễn thông,...

Đại diện bán hàng

Đại diện bán hàng (Agency Selling) là một hình thức bán hàng trong đó một bên thứ ba, thường là một công ty hoặc cá nhân có kinh nghiệm và chuyên môn trong lĩnh vực bán hàng, thay mặt cho nhà sản xuất để bán sản phẩm/ dịch vụ cho khách hàng. Đại diện bán hàng thường được trả hoa hồng dựa trên doanh số bán hàng của họ. Họ thường có một mạng lưới khách hàng rộng lớn và hiểu rõ nhu cầu của thị trường.

Bán hàng qua mobile

Bán hàng qua mobile là việc sử dụng các thiết bị di động như điện thoại để thực hiện các hoạt động bán hàng. Hoạt động này còn được gọi là Telesales.

Bán hàng B2B

Bán hàng B2B là viết tắt của "Business to Business", nghĩa là "Doanh nghiệp với Doanh nghiệp". Đây là mô hình kinh doanh trong đó các doanh nghiệp bán sản phẩm/ dịch vụ cho các doanh nghiệp khác.

Khách hàng của doanh nghiệp B2B là các tổ chức, doanh nghiệp, chứ không phải cá nhân. Do đó, quy trình bán hàng B2B thường phức tạp và tốn thời gian hơn bán hàng B2C.

>> Xem thêm: B2B là gì? Đặc điểm và 4 mô hình kinh doanh B2B phổ biến

Bán hàng online

Bán hàng online là hình thức kinh doanh buôn bán trên mạng internet. Bán hàng online sử dụng các kênh bán hàng phổ biến như website doanh nghiệp, các trang mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử.

Khác với cách bán hàng truyền thống, bán hàng online không cần phải có cửa hàng vật lý. Nhà bán hàng chỉ cần có một website hoặc trang mạng xã hội để giới thiệu sản phẩm và tiếp cận khách hàng. Sau khi khách hàng đặt hàng, nhà bán hàng sẽ tiến hành giao hàng tận nơi hoặc gửi hàng qua các đơn vị vận chuyển. Hình thức kinh doanh này hiện đang được áp dụng rộng rãi tại Việt Nam, đặc biệt là mạng xã hội Tiktok.

Bán hàng cho Nhà nước, Chính phủ

Bán hàng cho nhà nước, chính phủ là hoạt động bán hàng hóa, dịch vụ cho các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân và các đơn vị sự nghiệp công lập. Trong nền kinh tế thị trường, nhà nước không trực tiếp sản xuất, kinh doanh mà chỉ đóng vai trò quản lý, điều hành. Do đó, nhà nước cần mua sắm hàng hóa, dịch vụ từ các doanh nghiệp, tổ chức khác để phục vụ cho các hoạt động của mình.

Bán hàng cho nhà nước, chính phủ có thể được thực hiện theo hình thức đấu thầu, mua sắm trực tiếp hoặc mua sắm hàng hóa, dịch vụ đặc thù.

Các hình thức bán hàng phổ biến hiện nay

Hình thức bán buôn

Hình thức bán buôn hàng hóa bao gồm tất cả các hoạt động nhằm bán các hàng hóa và dịch vụ cho những người mua về để bán lại hoặc để kinh doanh hay tìm kiếm lợi nhuận của khách hàng. Bán buôn được chia thành các loại hình như sau:

Cơ sở bán buôn hoàn chỉnh (các trung gian thương mại)

Hình thức 1: Cơ sở bán buôn thương mại: Tiến hành các dịch vụ thương mại cho người bán lẻ và người cung ứng, bao gồm:

• Nhận hàng từ người cung ứng

• Cung cấp hàng hóa cho người bán lẻ

• Thực hiện các dịch vụ hỗ trợ như: vận tải, bảo quản, đóng gói,...

Ví dụ: Các nhà bán buôn tổng hợp, các nhà bán buôn chuyên doanh,...

Hình thức 2: Nhà phân phối bán buôn công nghiệp. Tiến hành bán buôn những sản phẩm hàng hóa cho người sử dụng công nghiệp là chính, bao gồm:

• Nhận hàng từ người sản xuất

• Cung cấp hàng hóa cho các doanh nghiệp sản xuất

• Thực hiện các dịch vụ hỗ trợ như: tư vấn kỹ thuật, bảo hành,...

Ví dụ: Các nhà phân phối thiết bị công nghiệp, các nhà phân phối vật liệu xây dựng,...

Hình thức 3: Các kiểu cơ sở bán buôn đặc biệt. Là các cơ sở bán buôn chức năng hữu hạn, áp dụng trong những điều kiện đặc biệt, phục vụ cho những lợi ích nhất thời, chiếm tỷ trọng nhỏ trong phân phối.

Ví dụ: Văn phòng môi giới thương mại bán buôn, cơ sở bán buôn thu mua,...

Đại lý và môi giới bán buôn (các trung gian chức năng)

Đại lý và môi giới bán buôn là các trung gian chức năng trong kênh phân phối. Họ không sở hữu hàng hóa mà chỉ giúp nhà sản xuất hoặc nhà bán buôn tìm kiếm khách hàng và bán hàng.

Qua đại diện thương mại

Đặc điểm của công nghệ này là nhà bán buôn thông qua các đại diện thương mại tiếp cận trực tiếp tới các tổ chức và doanh nghiệp thương mại bán lẻ để giới thiệu và mời khách hàng mua hàng. Sau đó, hai bên tiến hành thỏa thuận và ký kết hợp đồng lâu dài. Thành công hay thất bại của phương thức này phụ thuộc vào các đại diện thương mại, vào cách họ lựa chọn đối tượng mời chào, trình bày và giới thiệu hàng hóa.

Các đại diện thương mại cần dẫn chứng các nét nổi bật của sản phẩm/ dịch vụ, nêu bật được lợi ích của nó cho khách hàng và đưa ra bằng chứng thực tế chứng minh. Nếu khách hàng có phản ứng, khước từ hoặc than phiền, các đại diện thương mại cần chuẩn bị các lý lẽ để thương lượng và kết thúc bán hàng.

Qua Catalogue

Bán buôn thông qua Catalogue là hình thức bán hàng mà người bán buôn gửi catalogue giới thiệu sản phẩm/ dịch vụ của mình đến các khách hàng tiềm năng. Khách hàng có thể xem catalogue và đặt hàng trực tiếp qua catalogue hoặc qua điện thoại, email, website,...

Hình thức bán buôn thông qua Catalogue có những ưu điểm sau:

• Tiết kiệm chi phí: Doanh nghiệp không cần phải thuê nhân viên bán hàng trực tiếp, từ đó tiết kiệm được chi phí nhân công.

• Tăng khả năng tiếp cận khách hàng: Catalogue có thể được gửi đến nhiều khách hàng tiềm năng ở khắp mọi nơi, giúp doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận khách hàng.

• Tăng hiệu quả bán hàng: Catalogue có thể cung cấp thông tin chi tiết về sản phẩm và dịch vụ, giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn và đặt hàng.

Qua hội chợ triển lãm

Hội chợ triển lãm là nơi tập trung nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân kinh doanh các mặt hàng, dịch vụ khác nhau. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh giới thiệu sản phẩm, dịch vụ của mình đến với khách hàng tiềm năng.

Hình thức bán buôn qua hội chợ triển lãm có những ưu điểm sau:

• Tiếp cận được nhiều khách hàng tiềm năng

• Tạo cơ hội để doanh nghiệp gặp gỡ, trao đổi với các đối tác kinh doanh

• Giới thiệu sản phẩm, dịch vụ đến với nhiều người hơn

• Xây dựng sự cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp

Đơn đặt hàng thương mại

Hình thức bán buôn qua đơn đặt hàng thương mại là một phương thức mua bán hàng hóa giữa người bán buôn và người mua buôn thông qua việc lập và gửi đơn đặt hàng thương mại. Đơn đặt hàng thương mại là một văn bản pháp lý có giá trị, trong đó người mua buôn đặt hàng mua một số lượng hàng hóa cụ thể từ người bán buôn với giá cả và điều kiện cụ thể.

Quy trình bán buôn qua đơn đặt hàng thương mại được thực hiện như sau:

• Người mua buôn tìm kiếm nguồn hàng phù hợp và liên hệ với nhà cung cấp để yêu cầu báo giá.

• Sau khi nhận được báo giá, người mua buôn sẽ xem xét và quyết định mua hàng. Nếu đồng ý mua hàng, người mua buôn sẽ lập và gửi đơn đặt hàng thương mại cho nhà cung cấp.

• Nhà cung cấp sẽ kiểm tra đơn đặt hàng thương mại và xác nhận đơn hàng.

• Sau khi xác nhận đơn hàng, nhà cung cấp sẽ tiến hành giao hàng cho người mua buôn.

Đại lý đặc quyền

Đại lý đặc quyền là một hình thức hợp tác kinh doanh giữa nhà sản xuất (chủ quyền) và nhà phân phối (đại lý đặc quyền). Theo đó, nhà sản xuất chỉ giao cho một đại lý duy nhất quyền phân phối sản phẩm của mình tại một khu vực địa lý nhất định.

Đại lý đặc quyền có quyền bán sản phẩm của nhà sản xuất mà không phải cạnh tranh với bất kỳ đại lý nào khác trong khu vực của mình. Nhà sản xuất có lợi thế là không phải tự mình quản lý hoạt động phân phối, đồng thời có thể mở rộng thị trường một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Hình thức bán lẻ phổ biến

Bán hàng truyền thống (cổ điển)

Hình thức bán hàng truyền thống vẫn là một kênh bán hàng quan trọng và hiệu quả, đặc biệt là đối với các sản phẩm tiêu dùng thiết yếu. Tuy nhiên, trong thời đại công nghệ phát triển như hiện nay, các hình thức bán hàng trực tuyến đang ngày càng trở nên phổ biến và cạnh tranh hơn. Do đó, các doanh nghiệp cần kết hợp linh hoạt giữa hình thức bán hàng truyền thống và hình thức bán hàng trực tuyến để tối ưu hiệu quả kinh doanh.

Bán hàng tự phục vụ

Bán hàng tự phục vụ là một hình thức bán hàng trong đó khách hàng tự thực hiện các công đoạn mua sắm, thanh toán mà không cần sự trợ giúp của nhân viên bán hàng. Hình thức này được áp dụng phổ biến trong các cửa hàng tiện lợi, siêu thị, nhà hàng, quán cà phê,...

Trong bán hàng tự phục vụ, khách hàng sẽ tự lựa chọn sản phẩm, dịch vụ theo nhu cầu của mình từ các khu vực trưng bày, sau đó tự thanh toán tại quầy thu ngân. Một số hình thức bán hàng tự phục vụ phổ biến bao gồm:

• Mua sắm tự chọn: Khách hàng tự lựa chọn sản phẩm, dịch vụ từ các khu vực trưng bày, sau đó tự thanh toán tại quầy thu ngân.

• Thanh toán tự động: Khách hàng tự quét mã vạch sản phẩm hoặc sử dụng thẻ thanh toán để thanh toán.

• Dọn dẹp tự phục vụ: Khách hàng tự dọn dẹp bàn ăn sau khi sử dụng.

Bán hàng qua máy bán hàng tự động

Bán hàng qua máy bán hàng tự động là hình thức bán hàng không cần có sự tham gia của nhân viên bán hàng. Người mua hàng chỉ cần lựa chọn sản phẩm, thanh toán bằng tiền mặt, sau đó máy sẽ tự động giao sản phẩm cho người mua.

Máy bán hàng tự động có thể bán nhiều loại mặt hàng khác nhau, từ đồ ăn nhẹ, đồ uống, thuốc lá,... Hình thức bán hàng này có nhiều ưu điểm như:

• Tiện lợi cho người mua hàng: Người mua hàng có thể mua sắm mọi lúc, mọi nơi mà không cần phải tìm kiếm cửa hàng bán hàng.

• Tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp: Doanh nghiệp không cần phải thuê nhân viên bán hàng, giảm thiểu chi phí vận hành.

• Tăng khả năng tiếp cận khách hàng: Máy bán hàng tự động có thể được đặt ở nhiều vị trí khác nhau, giúp doanh nghiệp tiếp cận được nhiều khách hàng hơn.

Hiện nay, hệ thống máy bán hàng tự động đã được triển khai ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Các máy bán hàng tự động thường được đặt ở các khu vực công cộng như sân bay, nhà ga, trường học, bệnh viện,...

Bán hàng qua bưu điện

Bán hàng qua bưu điện là hình thức bán hàng trực tuyến, trong đó người bán sẽ sử dụng dịch vụ vận chuyển của bưu điện để giao hàng cho người mua. Hình thức này được nhiều người kinh doanh online lựa chọn bởi những ưu điểm sau:

• Độ phủ sóng rộng: Bưu điện có hệ thống bưu cục rộng khắp cả nước, giúp người bán dễ dàng gửi hàng đến nhiều nơi.

• Có nhiều hình thức vận chuyển: Bưu điện cung cấp đa dạng các hình thức vận chuyển, từ bưu phẩm đảm bảo đến chuyển phát nhanh, phù hợp với nhu cầu và ngân sách của người bán.

• Có chính sách bảo hiểm hàng hóa: Bưu điện có chính sách bảo hiểm hàng hóa, giúp người bán an tâm khi gửi hàng.

Hội chợ

Hội chợ thương mại là một hoạt động xúc tiến thương mại được tổ chức tập trung trong một thời gian và tại một địa điểm nhất định, để thương nhân trưng bày, giới thiệu hàng hoá/ dịch vụ nhằm mục đích thúc đẩy, tìm kiếm cơ hội giao kết hợp đồng mua bán hàng hoá, hợp đồng dịch vụ.

Bán hàng qua hội chợ có những ưu điểm như:

• Tiếp cận được nhiều khách hàng tiềm năng

• Tăng độ nhận diện thương hiệu

• Tạo mối quan hệ với khách hàng

Bán hàng online

Bán hàng online là hình thức kinh doanh buôn bán trên mạng internet. Bán hàng online sử dụng các kênh bán hàng phổ biến như website doanh nghiệp, các trang mạng xã hội như Tiktok, Facebook, Instagram,... và các sàn thương mại điện tử.

Bán hàng online có thể được hiểu đơn giản là hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa, dịch vụ trên không gian mạng Internet. Khác với cách bán hàng truyền thống, bán hàng online không nhất thiết phải có cửa hàng. Nhà bán hàng chỉ cần có một website hoặc trang mạng xã hội để trưng bày sản phẩm, sau đó sử dụng các phương pháp Marketing để tiếp cận khách hàng và thực hiện các giao dịch mua bán.

Quy trình bán hàng hiệu quả

• Bước 1: Tìm kiếm và phân loại khách hàng tiềm năng
• Bước 2: Tìm hiểu nhu cầu của khách hàng
• Bước 3: Thuyết phục khách hàng mua hàng
• Bước 4: Chốt đơn hàng
• Bước 5: Chăm sóc khách hàng sau bán hàng

Bước 1: Tìm kiếm và phân loại khách hàng tiềm năng

• Xác định tệp khách hàng tiềm năng: Đây là bước đầu tiên để xác định những đối tượng có nhu cầu và khả năng mua sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần nghiên cứu thị trường, phân tích đối thủ cạnh tranh để xác định những đặc điểm chung của khách hàng tiềm năng.

• Liệt kê tiêu chí để lựa chọn khách hàng tiềm năng: Sau khi xác định được tệp khách hàng tiềm năng, doanh nghiệp cần liệt kê các tiêu chí cụ thể để lựa chọn khách hàng. Các tiêu chí này có thể bao gồm: Vị trí địa lý, Độ tuổi, Giới tính, Nghề nghiệp, Thu nhập, Sở thích, Hành vi mua sắm,...

• Xác định những gì khách hàng tiềm năng mong muốn nhất: Điều này sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng các thông điệp tiếp thị và bán hàng phù hợp với nhu cầu của khách hàng.

• Xác định các kênh tiếp cận khách hàng tiềm năng tốt nhất.

Bước 2: Tìm hiểu nhu cầu của khách hàng

• Khách hàng đang gặp phải vấn đề gì? Họ tìm giải pháp nào?

• Điều gì quan trọng nhất đối với khách hàng khi lựa chọn sản phẩm/dịch vụ?

• Khách hàng đã sử dụng sản phẩm/dịch vụ tương tự trước đây chưa?

Bước 3: Thuyết phục khách hàng mua hàng

Khi đã nắm bắt được nhu cầu của khách hàng, đội ngũ nhân viên bán hàng cần trình bày sản phẩm/dịch vụ một cách thuyết phục, nhấn mạnh vào những lợi ích mà khách hàng sẽ nhận được khi sử dụng sản phẩm/dịch vụ đó. Cần sử dụng ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu và có dẫn chứng cụ thể để chứng minh cho những lợi ích đưa ra.

Bước 4: Chốt đơn hàng

• Xác định thời điểm chốt đơn: Nhân viên bán hàng cần nắm bắt tâm lý khách hàng để xác định thời điểm chốt đơn phù hợp. Thông thường, khách hàng sẽ có xu hướng đưa ra quyết định mua hàng khi họ đã hiểu rõ về sản phẩm/dịch vụ và cảm thấy hài lòng với những gì nhân viên bán hàng cung cấp.

• Sử dụng các kỹ năng chốt sale hiệu quả: Có nhiều kỹ năng chốt sale hiệu quả mà nhân viên bán hàng có thể áp dụng, chẳng hạn như:

  • Kỹ năng đặt câu hỏi: Nhân viên bán hàng cần đặt câu hỏi để hiểu rõ nhu cầu của khách hàng và đề xuất giải pháp phù hợp.

  • Kỹ năng lắng nghe: Lắng nghe khách hàng một cách tích cực để nắm bắt những băn khoăn, thắc mắc của họ.

  • Kỹ năng thuyết phục: Sử dụng ngôn ngữ thuyết phục để giúp khách hàng đưa ra quyết định mua hàng.

• Tạo ra cảm giác khẩn cấp: Trong một số trường hợp, nhân viên bán hàng có thể tạo ra cảm giác khẩn cấp để thúc đẩy khách hàng đưa ra quyết định nhanh chóng. Tuy nhiên, cần lưu ý sử dụng kỹ thuật này một cách khéo léo để tránh khiến khách hàng cảm thấy bị áp lực.

• Xử lý các phản hồi từ khách hàng: Nếu khách hàng có phản hồi tiêu cực, nhân viên bán hàng cần xử lý một cách khéo léo để giải quyết vấn đề và thuyết phục khách hàng mua hàng.

Bước 5: Chăm sóc khách hàng sau bán hàng

• Gửi thư cảm ơn khách hàng: Thư cảm ơn có thể được gửi dưới dạng email, thư tay hoặc gọi điện.

• Khảo sát sự hài lòng của khách hàng: Giúp doanh nghiệp nắm bắt được những điểm mạnh, điểm yếu của sản phẩm/dịch vụ và cải thiện chất lượng dịch vụ.

• Cung cấp hỗ trợ khách hàng: Nếu khách hàng gặp vấn đề trong quá trình sử dụng sản phẩm/dịch vụ, doanh nghiệp cần hỗ trợ kịp thời và hiệu quả.

• Tổ chức các chương trình ưu đãi, khuyến mãi: Các chương trình ưu đãi, khuyến mãi giúp khách hàng cảm thấy được quan tâm và trân trọng, từ đó tăng khả năng mua hàng lại của họ.

• Tiếp tục tương tác với khách hàng: Doanh nghiệp nên duy trì liên lạc với khách hàng sau khi mua hàng để cập nhật thông tin về sản phẩm/dịch vụ, các chương trình khuyến mãi mới,...

>> Xem thêm: Chăm sóc khách hàng là gì? Vai trò, công việc và yếu tố cần có

Yếu tố ảnh hưởng đến quá trình bán hàng

Các yếu tố khách quan

• Môi trường kinh tế vĩ mô: Tình hình kinh tế chung của đất nước, khu vực và thế giới có ảnh hưởng lớn đến nhu cầu và khả năng chi tiêu của khách hàng.

• Môi trường kinh doanh đặc thù: Các yếu tố như cạnh tranh, quy mô thị trường, xu hướng tiêu dùng,...

• Khả năng tài chính và nguồn nhân lực: Doanh nghiệp cần có nguồn vốn và nguồn nhân lực đủ mạnh để đáp ứng nhu cầu bán hàng

• Tiềm lực vô hình: Các yếu tố như thương hiệu, uy tín, danh tiếng,... cũng giúp doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh và tăng doanh số bán hàng

• Quy mô hàng hóa bán: Quy mô hàng hóa bán càng lớn thì doanh nghiệp càng cần có nhiều nhân viên bán hàng, hệ thống phân phối và kho bãi rộng lớn,...

Các yếu tố chủ quan

• Chất lượng sản phẩm/dịch vụ: Chất lượng sản phẩm/dịch vụ tốt sẽ là yếu tố cốt lõi nhất để thuyết phục khách hàng mua hàng và quay lại lần sau

• Giá cả: Giá cả hợp lý sẽ giúp doanh nghiệp cạnh tranh với đối thủ và thu hút khách hàng.

• Dịch vụ khách hàng: Dịch vụ khách hàng tốt sẽ giúp doanh nghiệp tạo ấn tượng tốt với khách hàng và tăng khả năng khách hàng mua hàng.

• Hiểu biết về khách hàng: Doanh nghiệp cần hiểu rõ nhu cầu, mong muốn và hành vi của khách hàng để đưa ra những sản phẩm/ dịch vụ phù hợp.

• Kỹ năng bán hàng của nhân viên: Nhân viên bán hàng cần có kỹ năng giao tiếp, thuyết trình và đàm phán tốt để thuyết phục khách hàng mua hàng.

Bằng cách cải thiện các yếu tố này, doanh nghiệp có thể tăng khả năng thuyết phục khách hàng và thu hút thêm nhiều khách hàng mới.

Các kỹ năng bán hàng cần có để tăng doanh thu hiệu quả

1. Kỹ năng giao tiếp với khách hàng
2. Kỹ năng lắng nghe
3. Kỹ năng đặt câu hỏi
4. Kỹ năng thuyết phục, đàm phán
5. Kỹ năng chốt sale
6. Kỹ năng giải quyết vấn đề

Kỹ năng giao tiếp với khách hàng

Kỹ năng giao tiếp là một yếu tố cực kỳ quan trọng trong bán hàng. Khi làm việc trong lĩnh vực bán hàng, nhân viên bán hàng thường phải tương tác với khách hàng, xây dựng mối quan hệ và thuyết phục họ mua sản phẩm/ dịch vụ của mình. Một kỹ năng giao tiếp hiệu quả giúp tạo dựng lòng tin, truyền đạt thông điệp một cách rõ ràng và ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của khách hàng.

Kỹ năng lắng nghe

Kỹ năng lắng nghe giúp nhân viên tìm hiểu sâu về khách hàng, những gì họ muốn và kỳ vọng. Bằng cách lắng nghe kỹ lưỡng, chân thành, nhân viên có thể đưa ra những giải pháp phù hợp và đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách tốt nhất. Kỹ năng lắng nghe cũng giúp nhân viên nhận biết các tín hiệu và cơ hội bán hàng. Khách hàng thường sẽ tiết lộ những nhu cầu hoặc vấn đề mà họ đang gặp phải.

Kỹ năng đặt câu hỏi

Kỹ năng đặt câu hỏi tốt thể hiện sự chuyên nghiệp, quan tâm và thấu hiểu của nhân viên đối với khách hàng. Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, hợp tác và thúc đẩy khách hàng quay lại mua hàng. Kỹ năng này đồng thời cũng giúp nhân viên biết cách đào sâu để lấy thông tin từ khách hàng. Từ đó đáp ứng được nhu cầu cũng như làm hài lòng khách hàng.

Kỹ năng thuyết phục, đàm phán

Kỹ năng thuyết phục giúp nhân viên bán hàng có thể truyền tải thông tin về sản phẩm/ dịch vụ một cách hiệu quả, thuyết phục khách hàng mua hàng. Kỹ năng này đòi hỏi nhân viên bán hàng phải có kiến thức sâu rộng về sản phẩm, dịch vụ, khả năng giao tiếp tốt, biết lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu của khách hàng.

Kỹ năng đàm phán giúp nhân viên bán hàng có thể thương lượng với khách hàng để đạt được thỏa thuận mua bán có lợi cho cả hai bên. Kỹ năng này đòi hỏi nhân viên bán hàng phải có khả năng phân tích tình huống, đưa ra các giải pháp hợp lý, biết lắng nghe và thuyết phục đối phương.

Kỹ năng chốt sale

Kỹ năng chốt sale giúp nhân viên có thể biến khách hàng tiềm năng thành khách hàng thực sự. Điều quan trọng là cần nắm bắt thời cơ và đưa ra lời đề nghị mua hàng phù hợp với nhu cầu của khách hàng.

Kỹ năng giải quyết vấn đề

Nhân viên bán hàng thường phải đối mặt với nhiều tình huống phức tạp, xuất hiện không lường trước. Bởi mỗi khách hàng có nhu cầu và thắc mắc riêng. Do đó, nhân viên bán hàng cần phải hiểu và giải quyết những yêu cầu đó một cách nhanh chóng và chính xác. Kỹ năng giải quyết vấn đề giúp nhân viên xác định nguyên nhân của các khiếu nại từ khách hàng và tìm ra cách giải quyết một cách nhanh chóng, đảm bảo sự hài lòng của khách hàng.

Những người bán hàng thành công đặt ra mục tiêu bán hàng rõ ràng cho mình. Họ biết mình muốn đạt được điều gì, đó có thể là mục tiêu doanh thu hàng tháng hay đảm bảo có được số lượng khách hàng mới nhất định. Một mục tiêu rõ ràng giúp thúc đẩy động lực và tập trung vào các nhiệm vụ ưu tiên.

Bán hàng là một quá trình phức tạp, đòi hỏi người bán hàng phải có kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm, ít nhất là về lĩnh vực hoạt động, sản phẩm/ dịch vụ của mình. Để trở thành một người bán hàng giỏi, cần nắm vững các nguyên tắc cơ bản của bán hàng, đồng thời không ngừng học hỏi và trau dồi bản thân.

>> Tham khảo: Top 20+ cuốn sách hay về kinh doanh nổi tiếng nên đọc