Khi chúng ta ngày càng nhận thức rõ hơn về tác động của mình đối với môi trường, tầm quan trọng của việc chuyển đổi từ các nguồn năng lượng thông thường sang các nguồn năng lượng tái tạo ngày càng trở nên rõ ràng hơn đối với người tiêu dùng. Do đó, năng lượng xanh là một giải pháp để đạt được tính bền vững cao hơn trong lưới điện của chúng ta.
Năng lượng xanh là gì?
Năng lượng xanh (green energy) là nguồn năng lượng được tạo nên từ các nguồn tài nguyên thiên nhiên như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng địa nhiệt,... Đặc điểm chung của các nguồn năng lượng xanh là chúng không tạo ra lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính hoặc gây ô nhiễm môi trường như các nguồn năng lượng từ hóa thạch như than, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên.
Năng lượng xanh đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch và giảm tác động tiêu cực lên môi trường, đồng thời đóng góp vào nền kinh tế xanh và mục tiêu phát triển bền vững.
Các loại năng lượng xanh
Nguồn năng lượng chính là năng lượng gió, năng lượng mặt trời và thủy điện (trong đó có năng lượng thủy triều, sử dụng năng lượng đại dương từ thủy triều trên biển). Năng lượng mặt trời và năng lượng gió có thể được sản xuất ở quy mô nhỏ tại nhà của người dân hoặc cách khác, chúng có thể được sản xuất ở quy mô công nghiệp lớn hơn. 6 loại năng lượng xanh phổ biến hiện nay bao gồm:
Năng lượng mặt trời
Năng lượng mặt trời là một dạng năng lượng xanh được tạo ra từ bức xạ ánh sáng và nhiệt từ Mặt Trời. Nó là nguồn năng lượng dồi dào và sạch nhất hiện nay, có tiềm năng thay thế cho các nguồn năng lượng truyền thống như than đá, dầu mỏ và khí đốt.
Năng lượng mặt trời có nhiều ưu điểm đáng kể, bao gồm việc không gây ra khí thải gây hiệu ứng nhà kính, không tiêu tốn nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên. Bằng cách sử dụng năng lượng mặt trời, chúng ta có thể tận dụng nguồn năng lượng vô tận từ mặt trời để cung cấp điện cho các ngôi nhà, ngành công nghiệp, doanh nghiệp,...
Năng lượng mặt trời đang trở thành một lựa chọn tuyệt vời trong việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường và góp phần xây dựng một tương lai bền vững hơn cho hành tinh chúng ta.
Năng lượng gió
Năng lượng gió là một loại năng lượng xanh được tạo ra bằng cách sử dụng sức gió để sản xuất điện. Quá trình này diễn ra thông qua việc sử dụng các cánh quạt của các tuabin gió để quay một rotor, tạo ra sự chuyển động năng lượng cơ học, sau đó được chuyển đổi thành năng lượng điện thông qua máy phát điện.
Năng lượng gió là một nguồn năng lượng tái tạo, tức là không gây ra sự tiêu tốn không cân bằng của các nguồn năng lượng không tái tạo như dầu mỏ hay than đá. Ngoài ra, việc sử dụng năng lượng gió cũng giúp giảm lượng khí thải và ô nhiễm không khí, đóng góp vào việc giảm biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.
Năng lượng gió đã trở thành một phần quan trọng trong ngành năng lượng toàn cầu. Các trạm điện gió có thể được xây dựng trên bờ biển hay trên đất liền, có thể cung cấp điện cho các khu vực thành thị và nông thôn. Năng lượng gió cũng có thể được sử dụng để cung cấp điện cho các hệ thống lưới điện, giúp đảm bảo an ninh và ổn định của nguồn cung cấp năng lượng.
Năng lượng thủy điện
Năng lượng thủy điện là một loại của năng lượng xanh được tạo ra bằng cách dùng sức mạnh của dòng nước chảy để tạo ra điện. Quá trình này thường diễn ra trong các nhà máy thủy điện được xây dựng trên các sông, con đập hoặc vùng nước có độ cao khác nhau. Khi nước chảy hoặc rơi qua các tuabin, năng lượng cơ học của nước sẽ được chuyển đổi thành năng lượng điện. Điện năng này sau đó được truyền đi thông qua mạng lưới điện để cung cấp điện cho các hộ gia đình, công nghiệp và các doanh nghiệp.
Năng lượng thủy điện có nhiều lợi ích về môi trường. Nó không gây ra khí thải carbon dioxide, hạn chế tác động đến biến đổi khí hậu. Các nhà máy thủy điện có thể hoạt động liên tục và không phụ thuộc vào tài nguyên hóa thạch như dầu mỏ hay than đá. Ngoài ra, việc xây dựng các nhà máy thủy điện có thể giúp kiểm soát lũ lụt và cung cấp nguồn nước cho việc tưới tiêu và sử dụng trong đời sống hàng ngày.
Năng lượng địa nhiệt
Loại năng lượng xanh này được khai thác từ sự nhiệt tỏa ra từ bên trong Trái đất. Điều này xuất phát từ sự phân hủy của các nguyên tố phóng xạ tự nhiên như uranium, thori và kali-40, tạo ra nhiệt từ lòng đất. Năng lượng địa nhiệt có thể được khai thác thông qua các kỹ thuật như khoan giếng sâu và sử dụng hơi nước hoặc chất lỏng nhiệt truyền để tạo ra năng lượng điện. Năng lượng địa nhiệt có lợi thế là không phụ thuộc vào điều kiện thời tiết và có khả năng cung cấp năng lượng liên tục và ổn định. Quá trình khai thác và sử dụng không tạo ra khí thải nhà kính, góp phần bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, việc khai thác năng lượng địa nhiệt cũng tiềm ẩn một số rủi ro như phát thải khí độc, tiếng ồn, và nguy cơ động đất. Do vậy, cần có những biện pháp kỹ thuật và quy trình quản lý chặt chẽ để đảm bảo an toàn và hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường.
Sinh khối
Nguồn tài nguyên tái tạo này cũng cần được quản lý cẩn thận để thực sự được dán nhãn là nguồn năng lượng xanh. Các nhà máy điện sinh khối sử dụng chất thải gỗ, mùn cưa và chất thải nông nghiệp hữu cơ dễ cháy để tạo ra năng lượng.
Sử dụng năng lượng sinh khối giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch như than và dầu mỏ, giúp giảm thiểu khí thải và tác động tiêu cực đến môi trường. Việc sử dụng năng lượng sinh khối cũng cung cấp cơ hội phát triển kinh tế và tạo việc làm trong các khu vực nông thôn, nông nghiệp. Mặc dù việc đốt những vật liệu này thải ra khí nhà kính nhưng lượng khí thải này vẫn thấp hơn nhiều so với lượng khí thải từ nhiên liệu từ dầu mỏ.
Nhiên liệu sinh học
Nhiên liệu sinh học là một loại năng lượng xanh được sản xuất từ các nguồn tài nguyên sinh học như cây cỏ, rừng, thực vật và chất thải hữu cơ. Quá trình sản xuất nhiên liệu sinh học thường bao gồm sự chuyển hóa hóa học và sinh học của các nguyên liệu này để tạo ra các dạng năng lượng như ethanol, biodiesel, hay biogas.
Nhiên liệu sinh học đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch và giảm lượng khí thải nhà kính. Nó có thể được sử dụng trong các ngành công nghiệp, giao thông vận tải, cung cấp điện. Sử dụng nhiên liệu sinh học giúp giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường và làm giảm nguy cơ biến đổi khí hậu.
Lợi ích của năng lượng xanh
Năng lượng xanh rất quan trọng đối với môi trường vì nó thay thế những tác động tiêu cực của nhiên liệu hóa thạch bằng các giải pháp thay thế thân thiện với môi trường hơn. Bắt nguồn từ tài nguyên thiên nhiên, năng lượng xanh cũng thường có thể tái tạo và sạch, nghĩa là chúng không thải ra hoặc thải ra ít khí nhà kính và thường có sẵn.
Ngay cả khi xem xét toàn bộ vòng đời của một nguồn năng lượng xanh, chúng thải ra ít khí nhà kính hơn nhiều so với nhiên liệu hóa thạch, cũng như mức độ ô nhiễm không khí ở mức thấp hoặc ít. Điều này không chỉ tốt cho hành tinh mà còn tốt hơn cho sức khỏe của con người và động vật phải hít thở không khí. Một số lợi ích quan trọng của năng lượng xanh bao gồm:
Bảo vệ môi trường
Năng lượng xanh giúp giảm thiểu khí thải nhà kính và ô nhiễm không khí, giảm tác động đến môi trường và nguy cơ biến đổi khí hậu. Các nguồn năng lượng xanh như điện mặt trời, gió, thủy điện và nhiệt điện sinh học không gây ra khí thải carbon, trong khi các nguồn năng lượng hóa thạch như than và dầu mỏ khiến môi trường ngày càng ô nhiễm trầm trọng.
Bền vững và tái tạo
Năng lượng xanh được tạo ra từ các nguồn tái tạo như năng lượng mặt trời, gió và nước, có sẵn trong tự nhiên và không bao giờ cạn kiệt. Điều này đảm bảo rằng chúng ta có thể duy trì cung cấp năng lượng trong tương lai mà không gây tác động tiêu cực đến môi trường.
Tạo việc làm và phát triển kinh tế
Công nghiệp năng lượng xanh có tiềm năng tạo ra nhiều việc làm mới và thúc đẩy sự phát triển kinh tế. Việc đầu tư vào các dự án năng lượng xanh thường tạo ra các công việc mới trong các lĩnh vực như sản xuất, lắp đặt, vận hành và bảo trì các hệ thống năng lượng xanh.
Ngành công nghiệp năng lượng xanh thường được phát triển ở các khu vực nông thôn, giúp thúc đẩy kinh tế và tạo ra việc làm cho người dân địa phương.
Giảm chi phí năng lượng
Mặc dù chi phí ban đầu để xây dựng các hệ thống năng lượng xanh có thể cao hơn so với các nguồn năng lượng truyền thống, nhưng chi phí vận hành và bảo trì thường thấp hơn. Ví dụ năng lượng mặt trời và gió, không tốn phí nhiên liệu và có tuổi thọ khá dài, giúp giảm chi phí năng lượng dài hạn.
Giảm sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng truyền thống
Sử dụng năng lượng xanh giúp giảm sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch như than, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên. Có thể giúp giảm rủi ro về giá cả và ổn định nguồn cung cấp năng lượng.
Nhược điểm của năng lượng xanh
Mặc dù vài thập kỷ qua đã chứng kiến sự tăng trưởng theo cấp số nhân trong việc sử dụng năng lượng xanh, nhưng vẫn cần phải xem xét một số hạn chế đối với nguồn năng lượng này.
Gián đoạn
Một số nguồn năng lượng xanh phụ thuộc vào điều kiện thời tiết và khí quyển để hoạt động. Các đập thủy điện cần có đủ lượng mưa để lấp đầy đập và có nguồn nước chảy liên tục. Tua bin gió yêu cầu gió thổi ở tốc độ gió tối thiểu để di chuyển các cánh quạt. Các tấm pin mặt trời cần bầu trời ngập ánh nắng để tạo ra điện. Ngoài ra, các tấm pin mặt trời không thể tạo ra điện vào ban đêm.
Hiệu suất thấp hơn
Vẫn cần phải làm nhiều việc hơn để làm cho năng lượng tái tạo hiệu quả hơn trong việc khai thác năng lượng và chuyển đổi thành điện năng. Do đó, các dự án lắp đặt và bảo trì một số nguồn năng lượng xanh đôi khi có thể khá tốn kém.
Không gian
So với các nguồn năng lượng khác, các nguồn năng lượng tái tạo chiếm không gian để sản xuất năng lượng. Năng lượng mặt trời có thể sử dụng hơn 100 mẫu pin mặt trời để sản xuất khoảng 20 megawatt điện. Để so sánh, một cơ sở hạt nhân rộng 650 mẫu có thể sản xuất khoảng 1.000 MW điện, trong khi một nhà máy năng lượng mặt trời có cùng quy mô sẽ chỉ có 200 MW. Một tuabin gió hai megawatt cần diện tích 1,5 mẫu.
Việc lưu trữ có thể tốn kém
Để lưu trữ năng lượng xanh, cần phải sử dụng các hệ thống lưu trữ như pin quang điện, hệ thống lưu trữ năng lượng thủy điện hoặc các công nghệ lưu trữ tiên tiến. Các hệ thống này thường cần đầu tư về công nghệ và cơ sở hạ tầng, có thể tốn kém về chi phí và không gian.
Trong quá trình lưu trữ năng lượng xanh, có thể xảy ra mất điện năng do sự mất mát nhiệt, khí hậu hay các quá trình chuyển đổi năng lượng. Việc này có thể làm giảm hiệu suất tổng thể của hệ thống lưu trữ.
Công suất phát điện còn thấp
Hiện tại, công suất phát điện từ năng lượng xanh chưa đủ lớn để đáp ứng nhu cầu năng lượng của chúng ta. Khi các công nghệ năng lượng tái tạo được cải thiện và mức tiêu thụ năng lượng giảm do các thiết bị, thiết bị điện tử và chiếu sáng hiệu quả hơn, có thể đến lúc cần xây dựng các nhà máy năng lượng tái tạo mới và bổ sung để đáp ứng nhu cầu năng lượng. Chúng ta vẫn chưa đạt được mục tiêu đó và vẫn sẽ sử dụng nhiên liệu hóa thạch và năng lượng hạt nhân để cung cấp một phần năng lượng đáng kể cho đến lúc đó.
Vai trò của năng lượng xanh trong ESG và Net Zero
Năng lượng xanh đóng một vai trò quan trọng trong ESG (Environmental, Social, and Governance - Môi trường, Xã hội và Quản trị) và mục tiêu Net Zero, như một phần của nỗ lực toàn cầu nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Dưới đây là vai trò cụ thể của năng lượng xanh trong mỗi khía cạnh:
Trong ESG
Môi trường (Environmental):
- Giảm Phát thải Carbon: Năng lượng xanh giúp giảm phát thải khí nhà kính bằng cách thay thế các nguồn năng lượng hóa thạch, là nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu.
- Bảo vệ Môi trường Tự nhiên: Việc sử dụng năng lượng tái tạo giảm thiểu sự suy thoái môi trường và ô nhiễm, bảo vệ đa dạng sinh học.
Xã hội (Social):
- Tạo Ra Việc Làm: Phát triển năng lượng xanh mở ra cơ hội việc làm mới trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.
- Cải Thiện Sức Khỏe Cộng Đồng: Giảm ô nhiễm không khí và nước từ việc sử dụng năng lượng hóa thạch, từ đó cải thiện sức khỏe cộng đồng.
Quản trị (Governance):
- Chính Sách và Quy Định: Doanh nghiệp tích cực tham gia vào năng lượng xanh thường tuân thủ tốt hơn các quy định môi trường và có chính sách quản trị minh bạch, thể hiện trách nhiệm với môi trường và xã hội.
Trong Mục tiêu Net Zero
-
Giảm Phát thải đến Mức "Net Zero": Mục tiêu Net Zero đề cập đến việc giảm phát thải khí nhà kính xuống mức gần như bằng không thông qua việc giảm phát thải trực tiếp và bù đắp phần còn lại bằng các hoạt động hấp thụ carbon (ví dụ, trồng rừng). Năng lượng xanh là yếu tố then chốt để đạt được điều này, bởi vì nó cung cấp một lựa chọn thay thế sạch cho năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch.
-
Thúc Đẩy Công Nghệ Sạch và Đổi Mới: Năng lượng xanh khuyến khích sự đổi mới và phát triển công nghệ mới, giúp tăng hiệu quả năng lượng và giảm chi phí cho việc sản xuất năng lượng sạch, từ đó hỗ trợ mục tiêu Net Zero.
-
Hợp Tác Quốc tế: Đạt được mục tiêu Net Zero đòi hỏi sự hợp tác toàn cầu, và năng lượng xanh là một trong những lĩnh vực quan trọng mà các quốc gia có thể hợp tác thông qua chia sẻ công nghệ, tài chính và kinh nghiệm.
Vai trò của năng lượng xanh trong ESG và Net Zero là không thể phủ nhận, góp phần quan trọng vào nỗ lực toàn cầu nhằm chống lại biến đổi khí hậu toàn cầu.
Năng lượng xanh là cần thiết cho tương lai, mặc dù có thể tốn kém trong giai đoạn đầu nhưng vẫn cần phải làm nhiều việc hơn nữa để biến năng lượng tái tạo thành nguồn năng lượng chính trên hành tinh của chúng ta.
Năng lượng xanh dường như là một phần của tương lai thế giới, cung cấp giải pháp thay thế sạch hơn cho nhiều nguồn năng lượng ngày nay. Được bổ sung dễ dàng, những nguồn năng lượng này không chỉ tốt cho môi trường mà còn dẫn đến tạo việc làm và có vẻ sẽ trở nên khả thi về mặt kinh tế khi sự phát triển tiếp tục.
