Ngày 23 tháng 4 hàng năm là Ngày Sách và Bản quyền Thế giới, một sự kiện văn hóa do UNESCO tổ chức từ năm 1995. Ý tưởng này xuất phát từ phong tục Catalonia (Tây Ban Nha) tặng hoa hồng cho người mua sách vào ngày 23/4 (lễ Thánh George).
Ngày Sách và Bản quyền Thế giới 23/4
23 tháng 4 hằng năm là Ngày Sách và Bản quyền Thế giới (World Book and Copyright Day), một ngày lễ tôn vinh giá trị của sách và khuyến khích mọi người đọc sách. Ngày này được tổ chức bởi UNESCO tại kỳ họp lần thứ 28 của Đại Hội đồng Liên hợp quốc tại Paris (ngày 25/10 – 14/11/1995) nhằm thúc đẩy việc xuất bản sách, bảo vệ quyền tác giả và khẳng định vai trò quan trọng của sách trong đời sống tinh thần của con người.
Ý tưởng về Ngày Sách và Bản quyền thế giới bắt nguồn từ một phong tục truyền thống đẹp đẽ ở Catalonia, Tây Ban Nha. Vào ngày 23 tháng 4 hàng năm, ngày lễ Thánh George, người dân Catalonia tổ chức nhiều hội chợ sách và lễ hội đường phố. Nét đặc biệt là mỗi khách hàng khi mua sách sẽ được tặng kèm một bông hồng. Phong tục này tượng trưng cho tình yêu dành cho sách và tri thức, đồng thời thể hiện sự trân trọng đối với những người sáng tác.
Bên cạnh đó, vào ngày này của năm 1414, 3 đại văn hào lớn nhất thế giới là Cervantes, Shakespeare và Inca Garcilaso de la Vega đều đã qua đời sau khi họ để lại cho nhân loại những tác phẩm văn học cô cùng giá trị. 23/4 đồng thời cũng là ngày sinh/ ngày giỗ của các tác giả nổi tiếng khác như Vladimir Nabokov, Maurice Druon, K.Laxness, Josep Pla & Manuel Mejía Vallejo.
Từ ý tưởng này, UNESCO đã chọn ngày 23 tháng 4 là Ngày Sách và Bản quyền thế giới nhằm tôn vinh giá trị của sách, khuyến khích văn hóa đọc và bảo vệ quyền tác giả cho các tác phẩm văn học nghệ thuật. Ngày này được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1995 và hiện nay đã trở thành sự kiện văn hóa quốc tế được hưởng ứng rộng rãi trên toàn cầu.
Có thể nói, Ngày Sách và Bản quyền thế giới là một lời nhắc nhở ý nghĩa về tầm quan trọng của sách trong đời sống tinh thần của con người. Đọc sách giúp chúng ta mở rộng hiểu biết, bồi dưỡng tâm hồn và phát triển tư duy. Ngày Sách và Bản quyền Thế giới là dịp để chúng ta tri ân những người sáng tác, xuất bản và những người yêu sách, đồng thời là lời kêu gọi mọi người hãy chung tay xây dựng một xã hội đọc văn minh.
Ý nghĩa của Ngày Sách và Bản quyền Thế giới 23/4
Thúc đẩy văn hóa đọc
Ngày Sách và Bản quyền Thế giới 23/4 hướng đến mục tiêu khẳng định vai trò thiết yếu của sách trong đời sống tinh thần của con người. Sách là kho tàng tri thức vô tận, là người bạn đồng hành của mỗi người trên con đường học tập và rèn luyện. Đọc sách giúp bồi dưỡng tâm hồn, mở rộng tầm nhìn, nâng cao kiến thức, kỹ năng sống và hoàn thiện nhân cách con người.
Khuyến khích xuất bản sách
Sự kiện này cũng góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành xuất bản, tạo điều kiện cho các tác giả sáng tạo và xuất bản những tác phẩm chất lượng vượt thời gian. Việc xuất bản sách đa dạng về thể loại, phong phú về nội dung sẽ đáp ứng nhu cầu đọc sách ngày càng cao của con người, nhất là thế hệ trẻ – nguồn lực nòng cốt của xã hội tương lai.
Bảo vệ bản quyền
Ngày Sách và Bản quyền Thế giới còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ bản quyền. Việc tôn trọng quyền lợi của tác giả và nhà xuất bản sẽ khuyến khích sáng tạo, thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp sáng tạo.
Tôn vinh giá trị tri thức và gắn kết cộng đồng
Sách là kho tàng tri thức vô giá của nhân loại, là nơi lưu giữ những thành tựu văn hóa, khoa học và kỹ thuật của con người qua các thời kỳ. Ngày Sách là dịp để chúng ta nhìn nhận lại tầm quan trọng của tri thức, khẳng định vai trò thiết yếu của sách trong đời sống tinh thần của con người.
Sách còn là cầu nối giữa con người với con người, giúp chúng ta chia sẻ những kiến thức, kinh nghiệm và cảm xúc. Thông qua việc đọc sách, con người có thể hiểu biết thêm về thế giới xung quanh, đồng thời mở rộng mối quan hệ và gắn kết với cộng đồng.
Thúc đẩy hợp tác quốc tế
Ngày Sách và Bản quyền Thế giới còn là dịp để thúc đẩy sự hợp tác quốc tế trong lĩnh vực xuất bản và bản quyền. Việc chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi thông tin sẽ góp phần nâng cao chất lượng sách và thúc đẩy ngành xuất bản phát triển.
Các hoạt động trong Ngày sách và bản quyền thế giới 23/4
Chiến dịch: Tặng một cuốn sách - tặng một đoá hồng
Chiến dịch "Tặng một cuốn sách - tặng một đoá hồng" là một hoạt động ý nghĩa được tổ chức nhân dịp Ngày Sách và Bản quyền Thế giới 23/4. Chiến dịch được khởi nguồn từ một phong tục truyền thống đẹp đẽ ở Catalonia (Tây Ban Nha) – nơi vào ngày lễ Thánh George, người ta tặng nhau hoa hồng và sách để thể hiện tình yêu và sự trân trọng.
Với mục đích lan tỏa tình yêu đọc sách và khuyến khích mọi người đến với kho tàng tri thức, chiến dịch "Tặng một cuốn sách - tặng một đoá hồng" đã được triển khai rộng rãi trên khắp thế giới, thu hút sự tham gia của đông đảo các cá nhân, tổ chức, nhà xuất bản và các đơn vị liên quan đến sách.
Hoạt động của các nước trên thế giới
Trong khi tại châu Âu và Bắc Mỹ, trên các phương tiện giao thông công cộng vào ngày 23/4, những con tem trên từng lá thư đều ghi chú về ngày hội sách, thì ở châu Phi, các bạn trẻ đang tự nguyện mang sách đến cho những người gặp khó khăn như người bệnh, người mù và người không biết chữ, để đọc cho họ nghe,... Tại Trung Quốc gần đây đã thực hiện chương trình thúc đẩy văn hóa đọc, trong đó có hoạt động tiêu biểu là “Ngày đọc sách cùng con trẻ” dành cho các bậc phụ huynh khắp cả nước vào ngày 23/4.
Hành động này một lần nữa nhấn mạnh vai trò quan trọng của sách trong cuộc sống. Đặc biệt là trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, việc tổ chức các sự kiện văn hóa và ngày hội sách là minh chứng rõ ràng nhất: Sách và văn hóa đọc luôn giữ vững giá trị của mình.
Quyên góp ủng hộ sách, xây dựng tủ sách cho các địa phương khó khăn
Tại Việt Nam, hoạt động trong Ngày sách và bản quyền thế giới 23/4 không chỉ bao gồm các sự kiện giao lưu, hội thảo, triển lãm sách mà còn có nhiều hoạt động thiết thực hướng đến cộng đồng, trong đó có quyên góp ủng hộ sách và xây dựng tủ sách cho các địa phương, vùng sâu vùng xa có hoàn cảnh khó khăn.
Thông qua hoạt động này, những cuốn sách được trao đi sẽ được đến với những người có hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt là trẻ em ở vùng sâu vùng xa, nơi còn thiếu thốn về cơ sở vật chất và nguồn tài liệu học tập. Việc xây dựng tủ sách cũng góp phần tạo dựng môi trường đọc sách lành mạnh, khuyến khích các em học sinh tiếp cận tri thức và phát triển niềm đam mê với sách.
Hơn nữa, hoạt động này còn thể hiện tinh thần tương thân tương ái, sự sẻ chia của cộng đồng đối với những hoàn cảnh khó khăn. Mỗi cuốn sách được trao đi là một món quà mang ý nghĩa to lớn, cho các em cơ hội học tập và mở ra cánh cửa đến với thế giới tri thức bao la.
Các chiến dịch truyền thông
Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy văn hóa đọc. Các bài báo giới thiệu sách, văn hóa đọc, bản quyền được đăng tải trên báo chí, tạp chí giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng. Các chương trình phát thanh, truyền hình với thể loại phỏng vấn, tranh luận, trò chơi,... thu hút sự chú ý của khán giả, khơi gợi niềm yêu thích đọc sách.
Bên cạnh đó, ngày hội đọc sách là dịp để tôn vinh những nhà báo, nhà văn, nhà soạn nhạc, nhà làm phim trẻ với những sáng tạo đóng góp cho sự phát triển của văn hóa đọc. Nhờ sự chung tay của truyền thông và cộng đồng, văn hóa đọc ngày càng được lan tỏa mạnh mẽ.
Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 21/4
Trong những năm gần đây, Bộ Văn Hoá Thông tin – Thể thao và Du lịch đã quyết định chọn ngày 23/4 hàng năm làm ngày hội đọc sách của Việt Nam, nhằm khích lệ và lan tỏa phong trào đọc sách, báo trong cộng đồng. Sự kiện này do Thư viện Quốc gia chủ trì, với mong muốn “Ngày hội đọc sách” sẽ lan tỏa khắp 63 tỉnh thành, đồng thời tôn vinh các ngành nghề liên quan đến sách báo và tri thức như Thư viện, Xuất bản, phát hành, đem lại niềm vui và sự gắn kết cho mỗi cá nhân với sách báo.
Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 21/4 đã thu hút sự tham gia nhiệt tình từ nhiều nhà xuất bản, cơ quan phát hành, thư viện và các trường học từ cấp tiểu học đến đại học. Các hoạt động trong ngày hội bao gồm quyên góp sách tặng trẻ em khó khăn, xây dựng thư viện tại các vùng sâu vùng xa và vùng biên giới, thi thiếu nhi vẽ tranh theo sách, giao lưu với các tác giả nổi tiếng, kể chuyện sách bằng nhiều ngôn ngữ, trưng bày và bán sách với giá ưu đãi, trao đổi kinh nghiệm đọc sách, đố vui, bốc thăm trúng thưởng, nói chuyện về văn học và kỹ năng sống.
Chương trình “Cùng đọc cùng chia sẻ”
Đây là hoạt động mang đậm tính nhân văn cũng như văn hóa tương thân tương ái của người Việt được các thư viện phát động, “Cùng đọc cùng chia sẻ” đã nhận được sự hưởng ứng của đông đảo các cá nhân: Khi các bạn đến với Ngày hội đọc sách xin mang theo 1 quyển sách cũ để dành tặng cho những người khuyết tật của Chương trình Khuyết tật và Phát triển.
Cho dù sách thuộc thể loại gì, cho bất kỳ đối tượng nào, sự đóng góp ấy cũng là một cách cổ vũ tinh thần và chia sẻ lớn lao đối với cộng đồng người khuyết tật, xóa đi những mặc cảm về hoàn cảnh, thể hiện sự san sẻ của các cá nhân, cộng đồng trong cuộc sống chung của mỗi người.
Các hoạt động khác
Ngày hội sách tạo ra một sân chơi văn hóa đầy sáng tạo dành cho trẻ em, với trò chơi Lego và vẽ tranh tô màu miễn phí khơi gợi trí tưởng tượng và óc sáng tạo của các em. Các bạn sinh viên được tham gia hội thảo chuyên đề và giao lưu về kỹ năng đọc tiếng Anh do giáo viên Hội đồng An phụ trách, đồng thời trang bị kiến thức bổ ích cho cuộc sống qua các buổi chia sẻ về các chủ đề như "Trước ngưỡng cửa đi làm" và "Bước đến thành công" của NXB Trẻ.
Các bậc phụ huynh cũng có cơ hội học hỏi bí quyết khuyến khích con trẻ đọc sách từ chuyên gia tâm lý giáo dục, được tham gia giao lưu về các bộ sách văn học nổi tiếng trong và ngoài nước. Nhờ vậy, ngày hội sách góp phần lan tỏa tình yêu đọc sách và tạo môi trường văn hóa lành mạnh cho cộng đồng.
Với tinh thần đề cao tầm quan trọng của sách báo, tri thức trong đời sống, xã hội, Ngày Sách và Bản quyền Thế giới nói chung và Ngày sách tại Việt Nam đang trở thành nét văn hóa sinh hoạt đẹp đẽ, văn minh của những người yêu mến sách báo, hoạt động này cần được duy trì và quảng bá rộng rãi hơn nữa. Để làm được điều đó, cần sự hỗ trợ, quan tâm nhiều hơn của các cơ quan chức năng, nhằm giúp văn hóa đọc luôn là nhu cầu thiết yếu của những công dân văn minh trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày nay.
Để tiếp tục phát huy những giá trị tốt đẹp của Ngày Sách và Bản quyền Thế giới 23/4, cần có sự chung tay góp sức của toàn xã hội. Mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức về tầm quan trọng của việc đọc sách, đồng thời tích cực tham gia vào các hoạt động khuyến đọc. Các cơ quan chức năng cần có những chính sách và giải pháp thiết thực để phát triển văn hóa đọc, như xây dựng và phát triển hệ thống thư viện, tổ chức các hội chợ sách, hỗ trợ xuất bản sách hay, giảm giá sách cho học sinh, sinh viên,...
