Quản trị học có vai trò quan trọng trong kinh doanh và các tổ chức, bởi nó giúp xác định và đạt được mục tiêu, tăng cường hiệu suất, hiệu quả của tổ chức, phát triển và tận dụng tài nguyên một cách tối ưu, đồng thời thích ứng với những thay đổi trong môi trường kinh doanh.
Quản trị là gì?
Theo Robert Albanese định nghĩa: "Quản trị là một quá trình kỹ thuật và xã hội nhằm sử dụng các nguồn lực để tác động tới hoạt động của con người và tạo điều kiện thay đổi nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức."
Còn với James Stoner và Stephen Robbins: "Quản trị là tiến trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát những hoạt động của các thành viên trong tổ chức và sử dụng tất cả các nguồn lực khác nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra."
Trong khi theo Mary Parker Follett cho rằng: "Quản trị là nghệ thuật đạt được mục đích thông qua người khác."
Có thể thấy, quản trị là một khái niệm trừu tượng với nhiều quan điểm, định nghĩa khác nhau, tùy vào góc độ tiếp cận khác nhau của mỗi người. Quản trị không chỉ là thực hiện các hoạt động, tuân thủ quy tắc, mà đó còn là một nghệ thuật và khoa học trong việc quyết định và làm cho mọi thứ diễn ra đúng trình tự, đạt được mục tiêu thông qua việc tận dụng hiệu quả nguồn lực.
Quản trị học là gì?
Quản trị học là một ngành khoa học nghiên cứu về các quy tắc, quy luật, phương pháp, kỹ thuật quản trị trong tổ chức, từ đó áp dụng để giải quyết các vấn đề quản trị. Quản trị học cung cấp cho người học những kiến thức, kỹ năng cần thiết để trở thành một nhà quản trị giỏi.
Có thể hiểu quản trị học theo hai khía cạnh:
-
Về mặt khoa học: Quản trị học là một ngành nghiên cứu chuyên sâu về các nguyên tắc, quy luật, phương pháp và kỹ thuật liên quan đến quản trị. Từ đó áp dụng những kiến thức này vào thực tế để giải quyết các vấn đề quản trị đang tồn tại.
-
Về mặt thực tiễn: Quản trị học là quá trình hoạch định, tổ chức, chỉ huy, phối hợp và kiểm tra các hoạt động của tổ chức nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức.
Quản trị học là một ngành học quan trọng và cần thiết trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Quản trị học giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các quy tắc, quy luật, phương pháp, kỹ thuật quản trị, từ đó có thể vận dụng vào thực tiễn để giải quyết các vấn đề quản trị, nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức.
Tạo sao cần quản trị học?
Có thể nói rằng, quản trị học rất quan trọng vì nó có tác động mạnh mẽ đến sự thành công của một tổ chức hoặc doanh nghiệp.
Tăng năng suất và hiệu quả
Quản trị học cung cấp cho các nhà quản lý và nhân viên những kỹ năng, công cụ cần thiết để tăng cường năng suất làm việc cũng như đảm bảo hiệu quả tổ chức. Nó giúp họ hiểu cách tối ưu hóa quy trình làm việc, giao việc hiệu quả, sử dụng tài nguyên và thúc đẩy sự phát triển cá nhân.
Định hướng và lãnh đạo
Quản trị học giúp nhà quản lý phát triển kỹ năng lãnh đạo và định hướng cho tổ chức. Cung cấp cho họ kiến thức về cách xây dựng mục tiêu, lập kế hoạch chiến lược và xử lý thay đổi. Những kỹ năng này quan trọng trong việc đưa ra quyết định, thúc đẩy sự đổi mới và tạo động lực cho nhóm làm việc.
Quản lý tài nguyên
Bằng cách hướng dẫn cách quản lý tài nguyên như con người, vật liệu, thời gian và tài chính. Quản trị học giúp các nhà quản lý hiểu cách phân bổ tài nguyên một cách hiệu quả để đạt được mục tiêu tổ chức, đồng thời tối đa hóa lợi nhuận.
Tạo và duy trì môi trường làm việc tích cực
Trong chương trình quản trị học, cung cấp cho các nhà quản trị kỹ năng quản lý các vấn đề của nhân viên, cách tạo động lực và phát triển tinh thần đồng đội của đội ngũ. Từ đó giúp họ biết cách xây dựng và duy trì môi trường làm việc lành mạnh, tích cực, thu hút nhân tài.
Hiểu và tương tác với thị trường
Các kiến thức về Marketing, quản lý nhượng quyền, quan hệ khách hàng, phân tích thị trường có trong chương trình quản trị học, giúp các nhà quản lý hiểu và tương tác với môi trường kinh doanh biến động liên tục. Điều này góp phần giúp doanh nghiệp tìm cách để phát triển cũng như duy trì lợi thế cạnh tranh.
Đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật
Quản trị học cung cấp cho nhà quản lý hiểu biết về quy định pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh. Đảm bảo rằng tổ chức luôn tuân thủ các quy định và tránh các rủi ro pháp lý không mong muốn.
3 Cấp bậc cơ bản của nhà quản trị
Nhà quản trị cấp cao
Là những người đứng đầu tổ chức, chịu trách nhiệm toàn bộ cho sự thành bại của doanh nghiệp. Họ là những người có tầm nhìn xa trông rộng, có khả năng hoạch định chiến lược và lãnh đạo tổ chức phát triển. Các vị trí của nhà quản trị cấp cao bao gồm chủ tịch hội đồng quản trị, phó chủ tịch hội đồng quản trị, ủy viên hội đồng quản trị, tổng giám đốc, phó tổng giám đốc, giám đốc, phó giám đốc.
Một số định nghĩa vị trí nhà quản trị cấp cao:
Nhà quản trị cấp trung gian
Nhà quản trị cấp trung gian là những người đứng giữa nhà quản trị cấp cao và nhà quản trị cấp cơ sở. Họ chịu trách nhiệm thực hiện các kế hoạch và chiến lược của nhà quản trị cấp cao, đồng thời giám sát và quản lý hoạt động của các nhà quản trị cấp cơ sở. Các vị trí của nhà quản trị cấp trung gian bao gồm giám đốc bộ phận, trưởng phòng, phó phòng.
Tham khảo một số khái niệm:
Nhà quản trị cấp cơ sở
Đây là những người trực tiếp quản lý và điều hành các hoạt động của các bộ phận, phòng ban trong tổ chức. Họ chịu trách nhiệm đảm bảo các hoạt động của bộ phận, phòng ban được thực hiện hiệu quả, đáp ứng các mục tiêu của tổ chức. Các vị trí của nhà quản trị cấp cơ sở có thể kể đến như tổ trưởng, nhóm trưởng, đốc công, trưởng nhóm.
Mỗi cấp bậc nhà quản trị có những vai trò và trách nhiệm khác nhau. Để trở thành một nhà quản trị thành công, cần có các kỹ năng và kiến thức cần thiết phù hợp với từng cấp bậc quản trị.
Các yếu tố làm nên nhà quản trị học xuất sắc
Có tầm nhìn
Cơ hội đôi khi sẽ đến một cách bất ngờ không báo trước, đặc biệt là trong một môi trường kinh doanh cạnh tranh như ngày nay. Do đó, các doanh nghiệp cần phải luôn đổi mới, sáng tạo để tồn tại và phát triển. Trong đó, vai trò của nhà quản trị rất quan trọng, họ cần có tầm nhìn để nhìn thấy những cơ hội, những xu hướng mới cũng như những thách thức khó đoán trong thị trường. Khi nắm bắt được thời cơ, nhà quản trị có thể đưa ra những quyết định sáng suốt, giúp doanh nghiệp phát triển nhanh chóng và bền vững.
Trách nhiệm
Một nhà quản trị học xuất sắc là người có tinh thần trách nhiệm cao. Nhà quản trị là người chịu trách nhiệm cho mọi hoạt động của tổ chức, từ việc lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, đến kiểm tra, giám sát. Họ phải đảm bảo rằng tổ chức hoạt động hiệu quả và đạt được mục tiêu đề ra.
Sự trách nhiệm thể hiện ở việc nhà quản trị luôn sẵn sàng nhận lấy trách nhiệm cho những quyết định và hành động của mình. Không đổ lỗi cho người khác khi có sai sót xảy ra. Thay vào đó, họ sẽ tìm cách giải quyết vấn đề và rút kinh nghiệm cho những lần sau. Sự trách nhiệm cũng thể hiện ở việc nhà quản trị luôn nỗ lực hết mình để hoàn thành công việc. Họ không ngại khó khăn, thử thách và luôn trong trạng thái sẵn sàng đối mặt với áp lực.
Bình tĩnh trước mọi vấn đề
Sự bình tĩnh giúp nhà quản trị học tư duy một cách logic và rõ ràng, không bị chi phối bởi cảm xúc và áp lực hay những người xung quanh. Khi đối mặt với những tình huống khó khăn, nhà quản trị cần giữ cái đầu lạnh và tìm ra những giải pháp hợp lý. Khi nhà quản trị học thể hiện sự bình tĩnh, họ truyền cảm hứng và sự tự tin cho nhân viên cấp dưới, tạo ra một môi trường làm việc hiệu quả và tăng cường khả năng giải quyết vấn đề.
Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc nhà quản trị luôn tỏ thái độ lạnh lùng hoặc không quan tâm đến những vấn đề xung quanh. Những cảm xúc và sự nhạy cảm cũng có thể là động lực để nhà quản trị học tìm ra những giải pháp sáng tạo, từ đó đưa ra quyết định đúng đắn.
Biết kết nối con người trong tổ chức
Bên cạnh các nhiệm vụ liên quan đến các quyết định, chiến lược, nhà quản trị cũng cần có khả năng kết nối con người trong đội ngũ, tạo ra một tập thể lớn mạnh, tương trợ và cùng hướng về mục tiêu chung. Kết nối con người trong tổ chức có thể tạo ra một mạng lưới liên kết mạnh mẽ, thúc đẩy trao đổi thông tin, chia sẻ kiến thức và kỹ năng, đồng thời tạo điều kiện cho sự sáng tạo và sự phát triển cá nhân.
Song đó, kết nối các thành viên trong đội ngũ cũng giúp nhà quản trị nhận biết và giải quyết các vấn đề, xung đột hoặc căng thẳng giữa các thành viên trong tổ chức. Bằng cách thúc đẩy giao tiếp hiệu quả, lắng nghe và hiểu quan điểm của từng người, nhà quản trị có thể tạo ra môi trường mà ở đó, những nhân tài luôn khao khát được tham gia làm việc.
Khả năng thích ứng
Trong môi trường kinh doanh hiện đại, mọi thứ luôn thay đổi nhanh chóng, từ thị trường, công nghệ đến nhu cầu của khách hàng. Nhà quản trị cần có khả năng thích ứng với những thay đổi này để dẫn dắt doanh nghiệp thành công, chớp lấy các cơ hội cũng như tinh thần sẵn sàng đối mặt với thử thách.
Khả năng thích ứng của nhà quản trị thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau, từ khả năng tư duy linh hoạt, học hỏi nhanh chóng đến khả năng giải quyết vấn đề hiệu quả. Khả năng thích ứng cho phép nhà quản trị học hiểu và đáp ứng linh hoạt với những thay đổi, thách thức. Yếu tố này cũng giúp nhà quản trị học xây dựng và duy trì một môi trường làm việc linh hoạt, khuyến khích sự sáng tạo và động lực trong đội ngũ doanh nghiệp.
Đạo đức nghề nghiệp
Một nhà quản trị có đạo đức nghề nghiệp sẽ luôn đặt lợi ích của tổ chức, xã hội lên hàng đầu, hành xử một cách trung thực, công bằng và trách nhiệm. Điều này sẽ giúp họ xây dựng được lòng tin của nhân viên, khách hàng và đối tác, tạo dựng một môi trường làm việc lành mạnh, phát triển bền vững cho doanh nghiệp.
Một doanh nghiệp có các nhà quản trị với đạo đức nghề nghiệp sẽ được khách hàng và đối tác đánh giá cao, nhân viên tin tưởng, tôn trọng, thúc đẩy họ gắn bó lâu bền với doanh nghiệp. Những điều này tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong tương lai.
Quản trị học đóng vai trò quan trọng và đa chiều trong việc quản lý và điều hành các tổ chức, doanh nghiệp. Bằng cách áp dụng các nguyên tắc, phương pháp và công cụ của quản trị học, các nhà quản lý có thể tạo ra một môi trường làm việc hiệu quả, thúc đẩy sự phát triển và đạt được thành công bền vững. Việc áp dụng quản trị học vào thực tế đòi hỏi sự linh hoạt và sáng tạo. Điều này đặc biệt quan trọng trong một thời đại VUCA như hiện nay.
